Kerke ervaar ’n spanning in die bedieningsbehoeftes van jonger en ouer geslagte lidmate in gemeentes. In gemeentes met ’n toenemend ouer lidmaattal moet die behoeftes van jonger lidmate ook in aanmerking geneem word, anders raak laasgenoemde groep vir sulke gemeentes verlore. Gemeentes wat doelgerig op die behoeftes van jonger lidmate fokus, se profiel sluit tipies min ouer lidmate in. Die profiel van die Vroeë Kerk soos dit in die Nuwe Testament opgeteken is, skets egter ’n prentjie waarin sowel ’n jonger as ’n ouer geslag bedien word. Hierdie studie ondersoek tekste in die Nuwe Testament wat hierdie beeld skets en poog om gevolgtrekkings daaruit te maak wat moontlike oplossings vir die spanning tussen die bedieningsbehoeftes van jonger en ouer geslagte in gemeentes kan bied.
Die kerk het regdeur sy geskiedenis nog altyd ’n noue band met gesinne en families gehad (Garland 1999). Vandag staan die kerk voor ’n nuwe uitdaging wat gesinne en families betref, naamlik hoe om hierdie unieke band weer tot voordeel van gesinne maar ook tot die voordeel van gemeentes te versterk (Van Staden & Dreyer 2013:1). Binne die kerk het ’n polarisasie tussen kinders en hulle ouers ontstaan en die volgende redes kan hiervoor aangevoer word (Renfro, Shields & Strother 2009:26 e.v.):
Die kerk worstel ook met die hersamestelling van gesinne in die samelewing vandag. Die tradisionele norm van ’n kerngesin met ’n pa, ma en kinders is nie meer die norm nie. Anthony (2011) beskryf hierdie proses van hersamestelling as ‘the morphing of the family’. Gesinne neem vandag verskillende vorms aan: enkelouergesinne as gevolg van dood of egskeiding, hersaamgestelde gesinne as gevolg van hertrou na ’n egskeiding of die dood, saamwoonverhoudings, gay en lesbiese verhoudings. ’n Mens sou ook nog kon byvoeg: aanneemgesinne, gesinne waar kinders verwek is deur in-vitro-behandeling en drie- of viergenerasiefamilies (Van Staden 2014:1). Dan kom die enkellopendes en die weduwees en wewenaars ook nog by. Binne die konteks van die bediening aan jonger en ouer geslagte binne ’n gemeente moet die werklikheid van hierdie morfering van gesinne deeglik erken en verreken word.
In hierdie studie is die relevante tekste uit die Nuwe Testament filologies ondersoek. Die linguis bestudeer taal ter wille van taal sonder om noodwendig die historiese en kulturele aspekte daarvan in ag te neem (Goede 2006:13). Daarteenoor bestudeer die filoloog taal met ’n ander doel, en benut die resultate van sy studie van taal om ’n ander doel te bereik, byvoorbeeld die interpretasie van ’n ander teks.1 ’n Filologiese studie van antieke tekste behels die bestudering van sodanige teks deur middel van ’n taalanalise binne die teks se sosio-historiese konteks. So ’n filologiese studie sluit egter nie die gebruik van linguistiese metodologieë, beginsels en metodes uit nie, afhangend van die aard van die antieke teks wat ondersoek word (2006:14).
’n Filologiese studie soos hierbo beskryf, kan met ’n grammaties-historiese benadering belyn word tot ’n eksegese van die Nuwe Testament waarin die sosio-historiese konteks van die teks behoorlik verreken word (De Klerk et al. 2011:139–158). In die bepaling van die sosio-historiese kontekste van die Nuwe-Testamentiese tekste wat in hierdie artikel ondersoek word, is die sosio-historiese benadering soos deur Harrill (1998:4–6) en Janse van Rensburg (2000) beskryf is, gevolg. Volgens hierdie benadering stel die filoloog sy vooronderstellings uitdruklik en poog hy om dit maksimaal te beheer met die doel om die mees waarskynlike werklike sosio-historiese konteks van die teks so realisties as moontlik te konstrueer (Harrill 1998:5). Die doel van hierdie artikel is om die sosio-historiese konteks van die verhouding tussen jonger en ouer geslagte in die Vroeë Kerk te ondersoek as deel van ’n breër filologiese analise van die relevante tekste in die Nuwe Testament.
Die volgende tekste werp vanuit die Nuwe Testament lig op die verhouding tussen jonger en ouer generasies in die Vroeë Kerk: Efesiërs 6:1–4 (Figuur 1), Kolossense 3:20–21 (Figuur 2), 1 Timoteus 4:12 (Figuur 3), 1 Timoteus 5:1–2 (Figuur 4), Titus 2:1–8 (Figuur 5), 1 Petrus 5:5 (Figuur 6) en 1 Johannes 2:12–17 (Figuur). Sien Figure 1 tot 7 hieronder.2
Die filologiese ontleding van bogenoemde Nuwe-Testamentiese tekste het sekere uitgangspunte vir die effektiewe bediening van jonger en ouer geslagte in die kerk aan die lig gebring. Hierdie uitgangspunte sou soos volg in die praktiese bediening van jonger en ouer lidmate deur kerke en gemeentes verreken kon word:
Die Nuwe Testament bied sekere perspektiewe wat lig op die kerklike dilemma van bediening aan jonger en ouer geslagte in een gemeente kan werp. ’n Filologiese studie van relevante tekste toon aan dat die gemeente in sy aard uit jonger en ouer lidmate moet bestaan en dat die bedieningspraktyke aan albei groepe reg moet laat geskied. Hulle is immers almal deel van die huisgesin van God en daarom geestelike broers en susters van mekaar. ’n Gesonde verhouding tussen jonger en ouer geslagte in die kerk word op wedersydse respek, liefde, nederigheid en diensbaarheid gebou. So ’n verhouding word net gebou waar bedieningspraktyke dit prakties toelaat om te ontwikkel en gekoester te word, en waarin ouderdomspesifieke behoeftes met volle integrasie van jonger en ouer geslagte gebalanseer word. In sulke gevalle sal gemeentes nader aan die Nuwe-Testamentiese beeld van ’n kerk beweeg waarin sowel jong as ouer gelowiges ’n plek het om te dien en bedien te word.
Die outeur verklaar dat hy geen finansiële of persoonlike verbintenis het met enige party wat hom nadelig kon beïnvloed het in die skryf van hierdie artikel nie.
Anthony, M.J., 2011, ‘The morphing of the family’, in M.J. Anthony & M.D. Anthony (eds.), A theology of family ministries, pp. 2–20, B & H Publishing, Nashville, TN.
Aune, D.E., 1987, The New Testament in its literary environment, Westminster Press, Philadelphia, PA.
Bailey, J.L. & Vander Broek, L.D., 1992, Literary forms in the New Testament: A handbook, Westminster John Knox, Louisville, KY.
Bauer, W., 2000a, ‘ἐρεθίζω’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 391, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000b, ‘κύριος’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, pp. 576–578, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000c, ‘νέος’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 669, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000d, ‘νεότης’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 669, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000e, ‘παροργίζω’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 780, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000f, ‘πρεσβύτερος’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 861, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000g, ‘τέκνον’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 994, University of Chicago Press, Chicago.
Bauer, W., 2000h, ‘ὑπακούω’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 1028, University of Chicago Press, Chicago, IL.
Bauer, W., 2000i, ‘ὑποτάσσω’, in F.W. Danker (ed.), A Greek-English lexicon of the New Testament and other early Christian literature, p. 1042, University of Chicago Press, Chicago, IL
Coenen, L., 1986, ‘πρεσβύτερος’, in L. Coenen, E. Beyreuther & H. Bietenhard (eds.), New international dictionary of New Testament theology, p. 199, Zondervan, Grand Rapids, MI.
Coetzee, J.C., 1975, Die blye boodskap: ’n Gids deur die boeke van die Nuwe Testament, vol. 1, Pro Rege, Potchefstroom.
Coetzee, J.C., 1990, ‘Die Johannesbriewe’, in A.B. du Toit (ed.), Handleiding by die Nuwe Testament, pp. 194–209, NG Kerkboekhandel, Pretoria.
Coulter, G.R. & Thompson, J.W., 2011, ‘A theology of grandparenting and generational faith’, in M.J. Anthony & M.D. Anthony (eds.), A theology for family ministries, pp. 135–154, B & H Publishing, Nashville, TN.
De Klerk, B.J., De Wet, F.W., Lamprecht, A., Nel, M. & Vergeer, W.C., 2011, Preekgeboorte: Van eksegese tot preek, Potchefstroomse Teologiese Publikasies, Potchefstroom.
Furnish, V.P., 1996a, ‘Colossians, epistle to the’, in D.N. Freedmen (ed.), The Anchor Bible Dictionary, pp. 1:1090, Doubleday, New York.
Furnish, V.P., 1996b, ‘Ephesians, epistle to the’, in D.N. Freedmen (ed.), The Anchor Bible Dictionary, pp. 2:536, Doubleday, New York.
Garland, D.R., 1999, Family ministry: A comprehensive guide, InterVarsity, Downers Grove, IL.
Goede, H., 2006, ‘Researching ancient texts: A philological and/or linguistic endeavour?’, Paper presented at the New Testament Workshop of South Africa, Pretoria, 18th April.
Harrill, J.A., 1998, The manumission of slaves in early Christianity, 2nd edn., Mohr Siebeck, Chicago, IL.
Janse van Rensburg, F., 2000, ‘Dékor of konteks?: Die verdiskontering van sosio-historiese gegewens in interpretasie van ’n Nuwe Testament-teks vir die prediking van pastoraat, geïllustreer aan die hand van die 1 Petrus-brief’, Skrif en Kerk 21(3), 564–582.
Jeffers, J.S., 1999, The Greco-Roman world of the New Testament era: Exploring the background of early Christianity, InterVarsity, Downers Grove, IL.
Kysar, R., 1996, ‘John, epistles of’, in D.N. Freedmen (ed.), The Anchor Bible dictionary, pp. 3:902, Doubleday, New York.
Louw, J.P. & Nida, E.A., 1996, Greek-English lexicon of the New Testament based on semantic domains, United Bible Societies, New York.
MacDonald, M.Y., 2010, ‘Kinship and family in the New Testament world’, in D. Neufeld & R.E. Demaris (eds.), Understanding the social world of the New Testament, pp. 29–43, Routledge, London.
Marshall, I.H., 2004, A critical and exegetical commentary on the pastoral epistles, Clark, London.
Mundle, W., 1986, ‘ὑπακούω’, in L. Coenen, E. Beyreuther & H. Bietenhard (eds.), New international dictionary of New Testament theology, p. 179, Zondervan, Grand Rapids, MI.
Osiek, C. & Balch, D.L., 1997, Families in die New Testament world: Households and house churches, Westminster John Knox Press, Louisville, KY.
Renfro, P., Shields, B. & Strother, J., 2009, Perspectives on family ministry: 3 Views, B & H Publishing, Nashville, TN.
Thomas, J.C., 1998, ‘The literary structure of 1 John’, Novum Testamentum 40(4), 369–381. http://dx.doi.org/10.1163/156853698323282117
United Bible Society, 1994, Greek Bible with dictionary, 4th rev. edn., Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart.
Van Staden, J.M., 2014, ‘Gesinsbediening in ’n postmoderne kerk: Modelle en metodes’, HTS Teologiese Studies/Theological Studies 70(1), 8. http://dx.doi.org/10.4102/hts.v70i1.2783
Van Staden, J.M. & Dreyer, Y., 2013, ‘Gesinsbediening in ’n postmoderne kerk vanuit Bybels-teologiese perspektiewe’, HTS Teologiese Studies/Theological Studies 69(1), 7. http://dx.doi.org/10.4102/hts.v69i1.2049